Psary,płocki,mazowieckie,Polska

Z Wiki kielakowie.com

Dzieje własności ziemskiej według Herbarza Mazowieckiego prof. Jerzego Łempickiego.


Psary[1] (parafia Łęg Probostwo)

Liczące około 340 ha roli osadzonej kmieciami Psary należały od początku XV wieku do Piotra z Kępy i Kosmaczewa, w 1424 roku podkomorzego płockiego. Po jego dwóch synach Krzysztofie z Kępy zmarłym w 1493 roku, wojewodzie płockim i Sędku z Kosmaczewa zmarłym około 1521 roku, staroście i skarbniku płockim, poszły rodziny Kępskich i Kosmaczewskich. Psary były być może dawną siedzibą rodu, gdyż bracia podzielili je po połowie, w odróżnieniu od innych dóbr. Podział ten utrwalił się na długi czas. Po Krzysztofie i jego synu Janie, dziedziczył Psary wnuk Mikołaj żonaty z Niszczycką. Pozostawiła ona dwóch synów, Jana i Krzysztofa, którzy obaj zmarli około 1580 roku. Wdowa po Krzysztofie, Anna Radziejowska z nieletnimi dziećmi była wówczas wyłączną dziedziczką i w 1582 roku odstąpiła część Psar należącą do Kępskich Stanisławowi Otolskiemu, który gospodarował tu do 1596 roku. W 1629 roku dziedzicem tej części Psar był X. Bartłomiej Cieszewski, a po nim jego bratankowie, Kasper Cieszewski w 1631 roku, Andrzej, syn Wojciecha w 1652 roku. Cieszewscy dziedziczyli część Psar w kolejności podobnej jak w Brzechowie (patrz Brzechowo). Posiadali oni jednak mniejszą względnie gorzej zagospodarowaną część dóbr. W 1662 roku było 8 poddanych, a w 1674 roku już tylko 4 poddanych, a więc znacznie mniej niż w drugiej części należącej w tym czasie do Kadłubowskich. w 1793 roku Fortunat Cieszewski sprzedaje tę część wraz z innymi dobrami Janowi Makomaskiemu, od którego kupuje ją w 1817 roku Wincenty Mieczyński, łącząc w swych rękach całe Psary.

Część Psar należąca do Kosmaczewskich spadła po Sędku na jego syna Tomasza, w 1526 roku cześnika płockiego. Miał on 7 synów, którzy wszyscy współdziedziczyli w Psarach. Stopniowo wykupił prawa do Psar najmłodszy z braci, zmarły w 1594 roku Marcin, tak że od 1598 roku wyłącznymi dziedzicami są tu jego synowie Jan, Marcin i Stanisław. Bracia ci w nieznanych okolicznościach tracą dziedzictwo w Psarach, które przez Wesselów, Kleniewskich i Przeciszewskich przeszło w ręce braci Kadłubowskich: Adama, Stanisława i Jana. W latach 1626-1652 dziedzicem tej części Psar był Adam Kadłubowski z żoną Dorotą Goślicką. Po Adamie Kadłubowskim dziedziczą część w Psarach dziedziczą synowie Andrzej, Wacław i Damian. W ich części było w 1662 roku, a także w 1674 roku 17 poddanych. Z nich przy Psarach utrzymał się Andrzej, który był tam dziedzicem w 1701 roku. W 1710 roku dziedziczą dobra synowie Wojciech i Jakub Kadłubowscy. W tym czasie z resztą Psary uległy zniszczeniu - w 1712 roku było tam tylko 5 poddanych i 7 czeladzi. Jakub Kadłubowski był dziedzicem w Psarach jeszcze w 1745 roku. Był wtedy podstolim rzeczyckim, a współdziedzicami byli jego bratankowie, synowie Wojciecha, Paweł i Adam, chorąży JKM-ci. W 1764 roku jedynym dziedzicem był już ten Paweł, który w 1767 roku był podsędkiem ziemi wyszogrodzkiej i przekazał dobra synowi Romualdowi. W 1773 roku dziedziczką Psar była Marianna Lasocka, żona Adama Mieczyńskiego vel Miączyńskiego. Była córką Ludwika Lasockiego i Franciszki, córki wymienionego wyżej Jakuba Kadłubowskiego. W 1802 roku od matki Marianny kupuje Psary syn, Wincenty Mieczyński, który w 1817 roku, jak wyżej powiedziano, kupił również drugą część Psar od Jana Makomaskiego. Umarł on bezdzietnie w 1834 roku licząc lat 54. Za jego czasów w 1817 roku było w Psarach 9 dymów i 77 mieszkańców. Z testamentu dobra odziedziczył jego bratanek Ludwik Mieczyński, syn Józefa. W 1850 roku Psary kupił od Mieczyńskiego Karol Grabowski, po którym z działu dóbr z rodzeństwem Psary otrzymał syn Antoni Grabowski w 1870 roku. W 1885 roku majątek liczył 352 ha powierzchni dworskiej i 24 ha gruntów chłopskich. Grabowski sprzedał Psary w 1901 roku Wacławowi Szarewiczowi, synowi Franciszka, a ten w 1907 roku Tadeuszowi Dekańskiemu, synowi Józefa. Następnie w 1923 roku dobra kupił Eustachy Jelski z żoną Marią z Łaskich, którzy majątek częściowo rozparcelowali. Pozostałe około 188 ha kupił na licytacji w 1935 roku Jerzy Krępeć.

  1. Jerzy Łempicki; Herbarz Mazowiecki, T III, str. 36,36